ارزیابی رویکردهای مترجمان در ترجمۀ عبارت «أَوْ أَنْ نَفْعَلَ فِي أَمْوالِنا ما نَشؤُا» در آیۀ 87 سورۀ هود

نویسندگان

  • رسول محمدجعفری 📧 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

چکیده

از مهم ­ترین تلاش‌های قرآن‌پژوهان، ترجمۀ قرآن به زبان فارسی بوده است. در این ترجمه‌ها لغزش‌هایی وجود دارد که لازم است بررسی شود، مانند ترجمۀ عبارت «أَوْ أَنْ نَفْعَلَ فِي أَمْوالِنا ما نَشؤُا» در آیۀ 87 سورۀ هود است. با بررسی 32 ترجمۀ قرآن روشن گردید که مترجمان چهار روش متفاوت داشته‌اند: 1- در 15 ترجمه، «أَنْ نَفْعَلَ» به صورت منفی: «أن لا نفعل» ترجمه شده است، قرینه‌ای دال بر تقدیر «لا» نفی وجود ندارد، 2- در 5 مورد «أَنْ نَفْعَلَ» به صورت عطف بر «أَنْ نَتْرُكَ» ترجمه شده است، این ترجمه، معنای نادرستی از آیه ارائه کرده است، 3- در 2 ترجمه برای آن‌که مترجمان معنای صحیحی ارائه دهند، افعالی را اضافه کرده‌اند، قرینه‌‌ای بر آن وجود ندارد، 4- در 10 ترجمه مترجمان عبارت: «أَوْ أَنْ نَفْعَلَ...» را به «ما يَعْبُدُ آباؤُنا» عطف و ترجمه کرده‌اند، این ترجمه صحیح است. طبق یافته‌های پژوهش حاضر روشن گردید که توجۀ دقیق و علمی به جایگاه ادبی واژگان و عبارات قرآنی، نقش بسزایی در ارائه ترجمه صحیح دارد، از این رو ضرورت دارد ترجمه‌پژوهان، رویکردهای ادبی مترجمان را با دقت مورد بررسی قرار دهند.

کلمات راهنما:

آیۀ 87 سورۀ هود، ترجمه فارسی، قرآن، نحو، نقد ترجمه

مراجع

ابن‌هشام، جمال الدین (1404ق). مغنى اللبيب. قم: منشورات مكتبه آيت‌الله العظمى المرعشي النجفي.

ابن‏ انباری، عبدالرحمن (1362). البيان فى غريب اعراب القرآن. قم: موسسه دار الهجره.

ابن‏ جوزی، عبدالرحمن (1422ق). زاد المسير فى علم التفسير. بيروت: دار الكتاب العربي.

ابن‏ عاشور، محمدطاهر (1420ق). تفسير التحرير و التنوير. بيروت: مؤسسه التاريخ العربي.

ابن‏ عطیه، عبدالحق (1422ق). المحرر الوجيز فى تفسير الكتاب العزيز. بيروت: دار الكتب العلميه.

ابوحیان، محمد بن يوسف (1420ق). البحر المحيط فى التفسير. بيروت: دار الفكر.

ابیارى، ابراهيم (1405ق). الموسوعة القرآنية. قاهره: موسسه سجل العرب.

ثعلبی، احمد (1422ق). الكشف و البيان. بيروت: دار إحياء التراث العربي.

درویش، محى‏ الدين (1415ق). اعراب القرآن الكريم و بيانه. حمص: الارشاد.

دره، محمدعلى طه (1430ق). تفسير القرآن الكريم و اعرابه و بيانه. بيروت: دار ابن كثير.

زحیلی، وهبه (1411ق). التفسير المنير في العقيدة و الشريعة و المنهج. دمشق: دار الفكر.

سرخسی، شمس‌الدین (1406ق). المبسوط، بیروت: دار المعرفه.

سیوطی، جلال‌الدین (1421ق). الإتقان في علوم القرآن. بيروت: دار الكتاب العربي.

شرف‏ الدین، جعفر (1420ق). الموسوعة القرآنية، خصائص السور. بيروت: دار التقريب بين المذاهب الاسلاميه.

شوكانی، محمد (1414ق). فتح القدير. دمشق: دار ابن كثير.

صافی، محمود (1418ق). الجدول في إعراب القرآن و صرفه و بيانه. دمشق: دار الرشيد.

صدیق ‏حسن‏خان، محمدصدیق (1420ق). فتح البيان فى مقاصد القرآن. بيروت: دار الكتب العلميه.

طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البيان في تفسير القرآن. تهران: ناصر خسرو.

طبری، محمد بن جرير (1412ق). جامع البيان فى تفسير القرآن. بيروت: دار المعرفه.

طریحی، فخرالدين (1375). مجمع البحرين. تهران: مرتضوى.

طوسی، محمد (بی‌تا). التبيان في تفسير القرآن. بيروت: دار إحياء التراث العربي.

علوان، عبدالله (1427ق). اعراب القرآن الكريم. مصر: دار الصحابه.

فخر رازی، محمد (1420ق). التفسير الكبير. بيروت: دار إحياء التراث العربي.

فراء، يحيى (1980م). معانى القرآن. قاهره: الهيئة المصرية العامة للكتاب.

قمی مشهدی، محمد (1368). تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.

قَیسی، مکّی بن ابی حموش (1423ق). مشكل اعراب القرآن. بيروت: دار اليمامه.

کاشانی، فتح ‏الله (1423ق). زبدة التفاسير. قم: مؤسسه المعارف الإسلاميه.

مراغی، احمد مصطفى (بی‌تا). تفسير المراغی. بيروت: دار الفكر.

نحّاس، احمد بن محمد (1421ق). اعراب القرآن. بيروت: منشورات محمد علي بيضون.

نووی، محمد (1417ق). مراح لبيد لكشف معنى القرآن المجيد. بيروت: دار الكتب العلميه.

نرم¬افزارها

جامع تفاسیر نور (نسخه 3)، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)

Downloads

چاپ‌شده

2024-02-26

ارجاع به مقاله

محمدجعفری ر. (2024). ارزیابی رویکردهای مترجمان در ترجمۀ عبارت «أَوْ أَنْ نَفْعَلَ فِي أَمْوالِنا ما نَشؤُا» در آیۀ 87 سورۀ هود. فصلنامه مطالعات ترجمه ایران, 21(84). Retrieved از https://www.journal.translationstudies.ir/ts/article/view/1144

شماره

نوع مقاله

مقاله علمی-پژوهشی

DOR