بررسی ترجمۀ احمد شاملو از اشعار لورکا در ایران با نگاهی به نظریات ترجمه و چرخش فرهنگی

چکیده

ترجمه‌های شاملو از اشعار لورکای اسپانیایی در جامعه روشنفکری ایران بسیار شناخته شده‌ است. در مقطع تاریخی قبل از انقلاب ‏اسلامی، مقطع زمانی مورد مطالعه در این تحقیق، این اشعار در جمعی از روشنفکران ایران نماد مقاومت مقابل دیکتاتوری ‏شاهنشاهی هستند. این تحقیق برآن است تا دریابد این اشعار در سفر خود از زبان اسپانیایی به فارسی چه تغییراتی کرده‌اند و ‏چگونه این تغییرات به ساخت تصویر شعر لورکا در ایران منجر شده‌اند.‏‎ ‎برای این مهم از نظریات لفور بهره می‌گیریم که به متن ‏ترجمه شده به عنوان محصول فرایندی اجتماعی سیاسی نگاه می‌کند و بر این باور است که متن، برای گروه خاصی در زبان و ‏فرهنگ دریافت کننده تولید شده است و باید در بستر همان فرهنگ مورد مطالعه قرار گیرد.‏‎ ‎بنابراین، نخست به جامعه ایران و ‏سپس به عواملی که لفور به عنوان عوامل مؤثر بر شکل‌گیری ترجمه برمی‌شمرد در مقطع اجتماعی ترجمه اثر نگاهی می‌افکنیم و ‏سپس تغییرات معنایی، ساختاری و ایدئولوژیک را در فرایند ترجمه شعر معروف لورکا در ایران، مرثیه‌ای برای ایگناسیو سانچز ‏مخیاس مطالعه می‌کنیم تا دریابیم به راستی لورکای ترجمه شده توسط شاملو در ایران به چه دلیل و با چه هدفی ترجمه شده است.‏