بررسی ترجمۀ شاملو از اشعار لورکا در ایران با نگاهی به مطالعات توصیفی ترجمه و چرخش فرهنگی

چکیده

آثار فدریکو گارسیا لورکا، شاعر اسپانیایی توسط مترجمان زیادی به فارسی برگردانده شده است. اما در میان این ترجمه‌ها، روایت ‏احمد شاملو، شاعر معاصر ایرانی از شاعر اسپانیایی از اقبالی بی‌نظیر در میان طبقه روشنفکر ایران برخوردار بوده است. لورکای ‏پذیرفته شده در ایران، لورکایی انقلابی است که به مرگی دردناک در مواجهه با حکومت فاشیستی اسپانیای دوران فرانکو کشته ‏می‌شود و با مرگ خود در دستان شاملو به سمبلی برای روشنفکر ایرانی در دهه هفتاد تبدیل می‌شود تا پرچمدار و اسطوره مبارزه ‏باشد. شعرهای لورکا نیز به گونه‌ای در ایران زیر سایه مرگ قهرمانانه وی ترجمه می‌شوند؛ اشعاری مردمی با رنگ و بوی ‏انقلاب که بیش از آنکه شعر لورکای اسپانیا باشند، شعر لورکایی هستند که شاملو در فرایند بازنویسی خویش آن را آفریده است. در ‏این تحقیق برآنیم تا با مطالعه زندگینامه لورکا به روایت شاملو، عناصری را بیابیم که از لورکای شاملو، قهرمان ساخته‌اند و ببینیم ‏چقدر این روایت با زندگی‌نامه‌های معتبر موجود از شاعر تطبیق می‌کند. البته با این توضیح که هدف نه کشف اصالت یک ‏روایت، که دلایلی است که باعث انتخاب این روایت خاص از بین امکان انتخاب-ابداع بی‌شمار روایات ممکن شده‌اند.‏