آغازگرهای پیشایندشده در ترجمۀ فارسی متون نمایشی انگلیسی: پژوهشی پیکره- محور در ترجمۀ ساخت‌های نشاندار

چکیده

تحقیق حاضر پژوهشی است توصیفی-‌ تحلیلی و پیکره‌محور که به بررسی ترجمۀ آغازگرهای پیشایندشده از انگلیسی به فارسی می‌پردازد. پیکرۀ این پژوهش پیکره‌ای است موازی شامل حدود 3500 جمله، برگرفته از دو نمایشنامۀ «ساحرۀ سوزان» و «خاطرۀ دو دوشنبه»، نوشتۀ آرتور میلر، به همراه ترجمۀ فارسی آنها. با بررسی تمامی جملات، جمعاً 145 جملۀ نشاندار به دست آمد که از میان آنها 98 جمله مصداق آغازگرهای پیشایندشده بود. این جملات و ترجمۀ فارسی‌ آنها از پیکره استخراج شدند و در سه زیرگروه ادات زمان/مکان پیشایندشده، مفعول/ متمم‌های پیشایندشده، و گزاره‌های پیشایندشده قرار داده شدند. تحلیل مقایسه‌ای این جملات و ترجمۀ آنها روشن ساخت که حدود 61% از آنها دارای ترجمه‌های نشاندارند، 38% ترجمه‌ای بی‌نشان دارند و بخش ناچیزی (1%) از آنها نیز ترجمه نشده است. البته این آمار کلی به هیچ‌وجه نمایانگر نسبت ترجمه‌های نشاندار به بی‌نشان در هر یک از زیرگروه‌ها نیست چراکه بررسی جداگانۀ آنها از نتایجی کاملاً متفاوت در خصوص میزان مطابقت نشانداری حکایت می‌کند. نتایج ارائه شده به خوبی نشان می‌دهد دقت در ترجمۀ آغازگرهای پیشایندشده از چه اهمیتی برخوردار است و چگونه ممکن است ناتوانی مترجم در این امر به ترجمه‌هایی بیانجامد که معنای گزاره‌ای یکسان اما معنای ارتباطی متفاوتی با جملات مبدأ دارند.