ارزیابی کیفیت ترجمه: ارزیابی مفهوم یا سازه؟

چکیده

شیوۀ ارزیابی کیفیت ترجمه کاملاً با فرضیات و عقاید نظری دربارۀ ترجمۀ باکیفیت و کیفیت ترجمه گره خورده و در چارچوب آنها بیان شده است. تعمق در این بنیان‌های نظری به محققان و ارﺯیابان کیفیت ترجمه کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از کیفیت ترجمه و در نتیجه سنجش آن داشته باشند. هرچند نوشته‌های موجود در زمینۀ ارزیابی ترجمه مملو از دیدگاهای سنتی و محدودی است که تلاش می‌کنند کیفیت ترجمه را در دسته‌بندی‌های ساختگى و مرتب دوگانه و چندگانه جای دهند، ما بر این باوریم اﺯ آنجا که ثابت شده است این رویکرد نمی‌تواند زمینۀ گفتمان مشترکی را میان نظریه‌پردازان و ارﺯیابان کیفیت ترجمه به وجود آورد، به خصوص هنگامی که ارزیابی ترجمه در حوزۀ آموزش مطرح می‌شود، این رویکرد مفید نیست. همچنین به نظر می‌رسد مفهوم کیفیت ترجمه با ساﺯۀ توانایی ترجمه اشتباه گرفته شده است. با این اعتقاد که کیفیت بر عملکرد مطلوب که ساﺯۀ توانایی ترجمه اساس و مبنای آن است تأثیر می‌گذارد، بر این باوریم که باید به جای بحث در مورد دسته‌بندی‌های متضاد دوگانه‌ای که چندان هم در عمل قابل استفاده نیستند، به توصیف نظری و تجربی آنچه کیفیت از آن حاصل می‌شود بپردازیم. به عنوان گامى فراتر، همچنین پیشنهاد می‌گردد که ترجمه‌پژوهان و آزمون‌گران به رابطۀ بین توانش ترجمه و عملکرد ترجمه در حوزهاى شیوه و پژوهش ارزیابی ترجمه توجه نمایند.