مشكلات بین فرهنگی ترجمة گفتار تعارف‌آمیز

چکیده

در این مقاله راهکارهای مختلفی که برای کلام تعارف‌آمیز در فارسی و انگلیسی به کار گرفته می‌شوند مطالعه شده و نمونه‌هایی از تعابیر نادرست برخی تعارفات که غالباً ریشه در بدفهمی‌های فرهنگی مضمون در هنگام ترجمه از فارسی به انگلیسی دارند اشاره خواهد شد. مطالعة گفتار تعارف‌آمیز مؤید این مطلب است که در فارسی، بر خلاف انگلیسی، شرط ادب گوینده اغلب بر نفی یا رد تعارف طرف مقابل قرار می‌گیرد. به علاوه، متکلمین فارسی در گفتار خویش متواضع‌تر، غیر صریح‌تر، ایهام‌آمیزتر، مبهم‌تر و پرگوتر از گویندگان انگلیسی هستند به طوری که در اغلب موارد بر طبق عادات فرهنگی و اجتماعی خویش جواب تعارفات را تا حدودی مبهم باقی گذاشته و از بیان گزاره‌های مستقیم و قطعی اجتناب می‌نمایند و نامحتمل نیست که چنین تفاوتهای فرهنگی باعث نوعی انتقال یا برگردان منفی در روند ترجمه از زبان مادری (مبدأ) به زبان مقصد گردد. این مقاله با هدف روشن نمودن دیدگاهها نسبت به فهم بهتر آئین‌های قراردادی جهانشمول که از لحاظ فرهنگی و زبانشناختی در فارسی و انگلیسی وجود دارد در پی ایجاد ارتباط بین حوزة کاربردشناسی اجتماعی زبان و حوزة ترجمه است. علاوه بر آن، چنین مطالعه‌ای می‌تواند اطلاعات ذیقیمتی در خصوص مسائل و مشکلات تلاقی فرهنگی در هنگام ترجمه گفتار تعارف‌آمیز در فارسی و انگلیسی فراهم آورده و بنابراین از ارزش خاصی برای علاقمندان هم در زمینة ترجمه و هم در زمینة آموزش زبان برخوردار گردد.